ERG. HALİDE ÇALHAN
Üriner inkontinans, istemsiz idrar kaçırma, mesane kontrolünün kaybolarak istem dışı damlalar halinde veya daha yoğun olarak idrarın kaçmasıdır. Kadınlarda daha sık görülen bir sağlık problemidir.
Şiddeti değişkenlik göstermekle beraber, öksürme, gülme yada karın içi basınç arttığında damla damla idrar kaçırma (stres üriner inkontinans) olabileceği gibi, aniden idrar yapma hissi ile tuvalete yetişememe ve idrar kaçırma (urge inkontinans) şeklinde ortaya çıkabilir. Bazen her iki tip idrar kaçırma kombine olabilir (mixt tip inkontinans).
Her dört kadından biri yetişkin hayatının bir döneminde idrar kaçırma yaşarken, erkeklerde görülme sıklığı 10’da birdir.
İdrar Kaçırma Nedenleri
Yaş: Yaş ilerledikçe pelvik taban ve mesane fonksiyonlarını olumsuz etkileyen hastalıkların ortaya çıkması idrar kaçırma olasılığını arttırır.
Doğum: Çok sayıda doğum yapma, iri bebek doğurma, müdahaleli doğum yapma, zor doğum yapma ve kendi kendine doğum yapma idrar kaçırma olasılığını yükseltir.
Menopoz: Östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak destek dokusu zayıflar. Ayrıca yaşın artması da bu çağda inkontinansın ortaya çıkmasını etkiler.
Obezite: Aşırı kilolularda idrar kaçırma daha fazla görülür. Aşırı kilo, operasyonun başarısını da düşürmektedir.
Sigara İçme: İdrar kaçırma sigara içenlerde 2-3 kat daha fazla görülür.
Kabızlık: Ikınma pelvik tabana binen yükü artırmaktadır.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (bronşit, astım vb.): Benzer bir mekanizma ile sürekli öksürme karın içi basıncı ve pelvik tabana binen yükü artırır. Ayrıca diyabet, multipl skleroz, parkinson ve omurilik yaralanmalarında da idrar kaçırma sık görülür.
İnkontinansta Multidisipliner Yaklaşım
İnkontinans günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa, doktora, fizyoterapiste ve ergoterapiste başvurmak için tereddüt etmeyin. Çoğu insan için basit yaşam tarzı değişiklikleri inkontinansı azaltabilir ve yaşam kalitesinin yükselmesini sağlayabilir.
Ergoterapistler, temelde bireyin günlük yaşamın aktivitelerini yerine getirmeleri ile ilgilenirler.
Ergoterapistler, rehabilitasyonda multidisipliner ekibin ayrılmaz bir parçasını oluşturur ve kontinans sorunları olan danışanların değerlendirilmesi ve tedavisine dahil edilmelidir.
Ergoterapistlerin tedavide vurgusu, danışanın bireysel ihtiyaçlarını ve durumunun günlük yaşamları üzerindeki etkisini değerlendirirken bütüncül bir yaklaşım kullanmaktır.
Tedavi, inkontinans tipi, hastanın yaşı, genel sağlığı ve zihinsel durumu gibi çeşitli kişisel ve çevresel faktörlere bağlıdır.
Pelvik taban egzersizleri: Pelvik taban kaslarını güçlendirmek ve üretral sfinkter fonksiyonunu iyileştirmek amaçlanır. Ayrıca kişilerde olabilecek pelvik organ prolapsusunu azaltmak ve vajinanın daha stabil hale getirilmesine fayda sağlar.
Kegel egzersizleri; amaç pelvik taban kaslarını güçlendirmek
Kegel egzersizlerinde idrar akışını durduracakmış gibi pelvik taban kasları kasılır. Yavaşça üçe kadar sayarken kasılı tuttuktan sonra gevşeyip birkaç kez tekrar edilebilir.Kegel egzersizlerinin boş mesane ile yapılması önerilir.
Biofeedback tedavisi: Biofeedback fizyolojik olayların bir ekran ve ses düzeni aracılığı ile görsel ve işitsel sinyaller halinde hastaya yansıtılmasıdır. Biofeedback yönteminde pelvik tabanın kasılma ve gevşemesi ekran ve ses aracılığı ile hasta tarafından anlaşılır hale getirilir. Böylelikle hastanın kendisi tarafından pelvik taban kas fonksiyonlerının düzenlenmesi sağlanır. Bu yöntemle hasta pelvik taban kaslarını belirleyebilmeli ve abdominal kasları kasmadan pelvik taban kaslarını seçici olarak kullanabilmeyi öğrenir.
Üriner İnkontinansta Ergoterapi Müdahalaleri
Ergoterapistler, danışanlarla birlikte çalışarak, aktiviteleri veya çevreyi kişiye göre uyarlayabilir veya bireylerin maksimum potansiyellerine göre işlev görmelerini sağlamak için ekipman yoluyla kompansasyon kullanabilir.
Genel mesane fizyolojisi ve patolojisine ilişkin eğitim verilir.
Semptomların mevcut sıklığını ve şiddetini belirlemek için mesane günlüğü analizleri yapılır.
- İşeme zamanı, miktarı, inkontinans zamanları, ped kullanımı, sıvı alımı/zamanı kaydedilmeli.
- Mesane günlüğü bulgularına göre idrara çıkış saatleri belirlenir ve mesane eğitimi verilir.
Danışanlar idrara çıkma sıklığını azaltmak amacıyla su tüketimini azaltmaya gidebiliyor. Burada önemli olan nokta kişinin yaş ve vücut ağırlağına uygun yeterli sıvı tüketiminın sağlanmasıdır.
Sempatik aktivasyonu ve sıkışma inkontinansı riskini azaltmak için gevşeme tekniklerinin öğretilmesi.
En başta da bahsettiğimiz gibi birçok kişi için ufak yaşam tarzı değişiklikleri bile çok büyük olumlu değişikliklere sebep olabiliyor. İnkontinans şikayetiniz varsa ve günlük yaşamınızı etkilediğini düşünüyorsaniz mutlaka bir uzmana başvurun.
OT WOMEN'S HEALTH 