DR. ONUR ÇELİK
Menstrual siklusun ortalama 28 gün sürmesiyle beraber her adet döneminde döllenmek için en uygun olan yumurta ya da yumurtalar seçilir ve ovulasyona uğrar. Peki ya seçilen bu yumurtaların sayısı 10-15’i bulsaydı?
İşte PCOS’ ta sorun tam olarak burada.
Öncelikle ince bir çizgiden bahsedelim: Yumurtanın ovulasyon için olgunlaşmasını sağlayan hormon östrojendir. LH ise ovulasyonun kendisini geliştiren hormondur.
Görüldüğü üzere ovulasyon olmadan önce Östrojen seviyesi yükseliyor ve yumurtayı ovulasyona hazırlıyor. Ancak sahip olunan östrojen fizyolojik olarak sınırlı sayıda yumurtaya destek sağlayabilir.
Bu sayı 10-15’i bulduğunda her birine sağlayabileceği destek gittikçe azalacak. Evet, halen hepsi de gelişecek ancak hiçbirisi ovulasyona hazır olmayacak. İşte PCOS’ ta sorun olan da tam bu.
Peki, bu beraberinde hangi sorunları getirecek?
1-PCOS Nedenleri Nelerdir?
Androjen bozukluğu:Menstrüel siklusa dikkat edildiği üzere ovulasyon olabilmesi için öncesinde yumurtalar östrojen artışıyla gelişmeli ANCAK sonrasında östrojen miktarı azalmalı ve progesteron seviyesi artmalıdır. PCOS’ lu kadınlarda devamlı yumurtaları geliştirmeye çalışan bir östrojen seviyesi vardır. Ve bu yumurtalar gelişemediği için daima yüksektir.
Bu da neticede androjen sentezinde patogenez olarak nitelendirilir.
İnsülin direnci artışı: Ne alakası var? diyebilirsiniz. İnsülin direnci demek, kandaki glukozun dokulara girmesini sağlayan insüline karşı direnç oluşması demektir. Bu direnç karşısında kan şekerimizin azalması için insülin artacaktır. Ancak bir sorun vardır ki o da şudur: İNSÜLİN = ANDROJEN. Böylece artan insülin beraberinde östrojeni de artırır ve yumurtlamaya olarak da etki eder.
Ve elbette diyabete neden olan her şey de böylece PCOS’ a yol açabilir hale gelir. En başta ise bunu ‘Fast-Food yeme alışkanlığı’ bir nevi obezite takip eder.
Onun içindir ki diyabeti olan hastalarda PCOS riski artmıştır. PCOS riski olanlarda ise diyabet riski. Böyle bir kısır döngüdür.
Genetik: Elbette bunca bozukluk varken altında bir yerlerde genetik bir yatkınlık da olabilecektir. Ailesel bir yatkınlık da olabilmektir.
Peki, bunca bilgiden sonra PCOS’ un korkulan yanları ne? İşte şu.
2-PCOS Belirtileri Nelerdir?
1-İnfertilite: İnfertilite yani kısırlık ya da amenore, 18-30 yaş aralığında özellikle kendini gösterir. PCOS’ un en belirgin bulgusu infertilitedir.
6 aydan uzun görülemeyen adetlerde ya da belirgin adet bozukluklarında mutlaka bir alanında uzman doktora görünün!
2-Obezite: Obezite PCOS’ un kardeşidir. Obezitedeki insülin bozukluğu Tip 2 diyabete bu ise artmış östrojen seviyesine dolaylı olarak PCOS’ a neden olur.
3-Hirşutizm: Hirşutizm ya da kıllanma artışı, salgılanan aşırı androjene bağlı androjen duyarlı bölgelerde kıllanma artışıyla oluşur.
4–Akne Akne oluşumu PCOS’ ta sıktır. Hirşutizmin kardeşi de aknedir. Elbette nedeni androjen seviyesindeki artıştır.
Peki, PCOS bunlara neden oluyor da başka nelere neden oluyor?
3-PCOS’un Riskleri
Kalp hastalıkları: Obeziteye bağlı ateroskleroz riski de artmaktadır. Bu da elbette kalp hastalıklarını beraberinde getirir.
Rahim kanseri: Östrojen! Devamlı salgılanan östrojen aslında devamlı rahimi de ovulasyona hazırlamaktadır. Bunun için de rahimi kalınlaştırır ki hem ovulasyon iyi olsun hem de beslenmesi kolay olsun. Ancak hem ovulasyon olmaz hem de rahim devamlı kalınlaşırsa ne olur?
Devamlı kalınlaşan endometriyum zamanla bir sorun haline gelir ve endometrial kanser oluşumuna ön ayak olur.
Elbette diğer kanserlerinde bu yolla önü açılır. (Meme, Over kanseri vs. )
Kısırlık: Nedenini zaten biliyorsunuz.
4-PCOS’un Tedavisi
Tedavisinde patogenezinde ne varsa onun zıttı vardır.
1-Primer Tedavi: Kilo verme ve planlı egzersiz
2-Klomifen ile ovulasyon indüksiyonu
3-İnsülin regüle edici ilaçlar
4-Over cerrahisi
5-Tüp bebek
PCOS ve Ergoterapi
Herhangi bir sağlık sorununuz olduğunda, aktivitelere katılımınız azalabilir, işte ergoterapinin devreye girdiği evre burasıdır. Ergoterapistler günlük yaşam aktivitelerini, bağımsızlığı ve yaşam kalitesini etkileyen tüm parametrelerle ilgilenir.
Ergoterapistler kişilerin istedikleri hayatı yaşamalarını sağlamak ve onlara yardımcı olmak için çeşitli stratejiler kullanır. PCOS’ta belirtiler sebebiyle kişinin yemek yeme, bakım aktiviteleri, uyku, egzersiz, cinsel hayatı, sosyal aktiviteleri, toplumsal katılımı gibi bir çok aktivitesinin olumsuz etkilenmesi söz konusudur, ergoterapistler kişiye özel bütüncül bakış açısıyla müdahale uygular.
Ergoterapi Müdahaleleri nelerdir?
-Psikososyal Destek
-Pelvik Taban Rehabilitasyonu
-Ağrı Yönetimi
-Akuaterapi
-Bilişsel Davranışçı Terapi
-Alışkanlık Eğitimi
-Çevre Modifikasyonları
-Mesane Bağırsak Eğitimi
Kadın sağlığında ergoterapi uygulamalarıyla ilgili detaylı yazıya ulaşmak için tıklayınız.
OT WOMEN'S HEALTH 